Dramaturgiczna siła pytań
Prof. dr Ewa Lewandowska-Tarasiuk
Rzeczowe i
taktowne pytania, kryjące w sobie intelektualną prowokację, pytania ukierunkowujące myśli słuchaczy,
rygoryzujące strukturę prezentacji, formułujące m.in. jej cele, pytania twórczo stymulujące postawy,
dające słuchaczom szansę wyboru i wreszcie oddające głos tym, do których adresowana jest prezentacja
– to tylko niektóre z rodzajów pytań. To, w jaki sposób i kiedy zostaną postawione, jaką intencję
zawrze w nich nadawca, na ile okażą się wyrazem jego rzeczowych kompetencji, polotu i wyobraźni, a
także jak zostaną wyartykułowane i jak zabrzmią, będzie zależało od ich celowości i trafności. Warto
zatem przypomnieć choć jeden rodzaj pytań – pytań sugerujących, szczególnie przydatnych w
prezentacji.

Chcąc pozyskać słuchaczy, skoncentrować ich uwagę na podmiocie prezentacji i
zmotywować do podążania za chwilę tropem rozumowania, które zostanie przedstawione, trzeba już w
samym sformułowaniu pytań zawrzeć możliwość rozwiązania problemów ich adresatów:
Czy jesteście Państwo zainteresowani rozwiązaniem
jednego z najważniejszych, jak sądzę, problemów naszej społeczności – przywróceniem spokoju i
bezpieczeństwa mieszkańców naszego miasta?
Czy gdybym wskazał Państwu takie strategie
naszej polityki, dzięki którym uda się choć częściowo rozwiązać problem bezrobocia w naszym
regionie, byliby Państwo zainteresowani roboczym spotkaniem z naszymi władzami?
Czy
jesteście Państwo zainteresowani przeobrażeniem naszego regionu w ekologiczną oazę, w której można
będzie żyć zdrowo i bezpiecznie?
Tak sformułowane pytania
niewątpliwie wzbudzają zainteresowanie, wyzwalają aspiracje, ukierunkowują myślenie odbiorców na
sukces. Ich perswazyjność polega na tym, że zawierają sugestię pomocy i doradztwa w rozwiązaniu
problemów najistotniejszych dla ich adresatów. Już w tak sformułowanych pytaniach zawiera się pakiet
szans dla słuchaczy, którzy w ten sposób wchodzą w swoisty układ z autorem wywodu – prezenterem.
W toku prezentacyjnego wywodu warto niejednokrotnie odwołać się do pytań pozornie prostych:
Czy nie wydaje się to Państwu
interesujące? Cz:y nie jest to godne uwagi i warte wysiłku?
Czyż zaprezentowane rozwiązanie nie otwiera przed nami nowych perspektyw
rozwoju?
Tak formułowane pytania odwołują się
do opinii i przekonań adresatów, pobudzają ich krytycyzm, prowokują do wartościowania. Pozwalają
sądzić odbiorcom, iż traktuje się ich w prezentacyjnym akcie jako poważnych konsultantów i
ekspertów. Prezenter formułujący pytania w taki właśnie sposób wysyła odbiorcom sygnały, że to
właśnie od nich zależy podjecie działań, kierunek myślenia zespołu, los składanej im oferty,
przyjęcie lub nieprzyjęcie propozycji. Tak formułowane pytania pozwalają stopniowo pozyskiwać
odbiorców, wzbudzać ich zaufanie, rozwijać intelektualno-emocjonalną więź z adresatami oferty.
Stanowią zaprzeczenie demagogii, ponieważ ich autor – prezenter uczciwie odwołuje się do opinii
słuchaczy i jest otwarty na ich reakcję.
Przez cały czas prezentowanego wywodu jego autor
stara się traktować odbiorców podmiotowo, a nie instrumentalnie i trafnie sformułowanym pytaniem
przekonuje ich o tym:
Czy mają Państwo jakieś zastrzeżenia
do tej części oferty?
Czy Państwa dotychczasowe doświadczenia pozwalają dostrzec różnice
między tradycyjną metodą popularyzowania akcji charytatywnych na Waszej antenie a naszą ofertą
modernizacji założeń tego programu?
I te pytania, jak
poprzednie, niewątpliwie prowokują do myślenia krytycznego, porównawczego, poszukującego – dlatego
określa się je mianem pytań sugerujących. W tak formułowanych pytaniach ich nadawca poniekąd
sugeruje potwierdzenie. Gdy prezenter zastosuje jeszcze odpowiednią intonację głosu i gestykulację,
można by przypuścić, że nakłania indagowaną osobę do odpowiedzi twierdzącej. Jednakże założyliśmy,
że działania prezenterskie dokonują się w dobrej wierze i wszelkie intencje wypowiadanych
komunikatów są szczere i merytorycznie rzetelne. W pytaniach sugerujących zawiera się wielka siła
perswazyjna i dlatego trzeba je umieć stosować w taki sposób, by uwiarygodniały merytoryczny trop
prezentacji. Stosowane bez wyczucia, a więc w niewłaściwym momencie, np. gdy argumentacja nie
okazała się jeszcze zbyt przekonująca, prezentowane rozwiązania będą przyjmowane nieufnie, odbiorcy
pozostaną przy stereotypach myślowych, obawiając się zmian. Takie pytania mogą się wtedy okazać nie
tylko nieperswazyjne, ale i zirytują słuchaczy. Dlatego wybór i selekcja pytań sugerujących, które
zostaną zadane odbiorcom, powinno się perfekcyjnie przemyśleć, by można było po ich
wyartykułowaniu oczekiwać potwierdzenia. dodano: 2017-12-11 08:03:26
|